Khác với thời tiết phía Bắc, khi Xuân về, miền Tây vẫn ấm áp với nắng hanh vàng rất thích hợp cho một chuyến du xuân.
1. Đôi nét về miền Tây
Miền Tây nổi tiếng với nhiều kênh rạch chằng chịt, sông ngòi dày đặc. Các con sông này nguồn nước dẫn chủ yếu là từ sông Cửu Long (Cửu Long giang), là tên gọi chung cho các phân lưu của sông Mê Kông chảy trên lãnh thổ của Việt Nam. Từ Phnom Penh, sông Mê Kông chia thành 2 nhánh: bên phải là sông Ba-thắc (sang Việt Nam gọi là Hậu Giang hay sông Hậu) và bên trái là Mê Kông (sang Việt Nam gọi là Tiền Giang hay sông Tiền), cả hai đều chảy vào khu vực đồng bằng châu thổ rộng lớn ở Nam Bộ Việt Nam, dài chừng 220–250 km mỗi sông.
Tại Việt Nam, sông Mê Kông còn có tên gọi là sông Lớn, sông Cái, hay sông Cửu Long. Lưu lượng hai sông này rất lớn, cung cấp nguồn phù sa cho khắp vùng đồng bằng Nam Bộ. Nhờ vậy, cây trái tốt tươi, tạo nên nhiều vườn cây ăn trái trĩu quả. Chính vì thế, vùng đồng bằng sông Cửu Long hay miền Tây Nam Bộ, hình thành nên văn hóa sông nước và văn hóa miệt vườn.
Sông Cửu long nhìn từ trên cao
Đồng bằng sông Cửu Long có đường bờ biển dài trên 700 km, phía Tây Bắc giáp Campuchia, Đông Bắc tiếp giáp Vùng Đông Nam Bộ, Đông giáp biển Đông, Nam giáp Thái Bình Dương, Tây giáp vịnh Thái Lan. Đồng bằng sông Cửu Long có vị trí đắc địa, rất thuận lợi cho việc phát triển kinh tế biển, khai thác và nuôi trồng thủy sản.
Về mặt khí hậu, địa chất: Nhiệt độ trung bình khoảng 28 độ C, hầu như ổn định quanh năm, mưa thuận gió hòa, ít xảy ra tình trạng thiên tai. Một năm thường có 2 mùa: mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4. Mùa nước nổi thường diễn ra từ khoảng tháng 7 đến tháng 11 dương lịch, có nơi từ tháng 9 đến tháng 10, tùy năm. Đến tham quan miền Tây mùa nào cũng có những điều thú vị riêng.
Hệ thống sông ngòi kênh rạch chằng chịt tạo nên nét văn hóa sông nước miền Tây
Vùng đồng bằng sông Cửu Long nhờ lượng phù sa từ dòng sông bồi đắp nên nghề chính ở đây vẫn là nông nghiệp, gắn liền với cây lúa nước (đất phù sa chiếm khoảng 30%). Đất ở đồng bằng sông Cửu Long ngoài việc để sản xuất nông nghiệp còn được dùng để sản xuất vật liệu xây dựng. Ngoài ra, ở nhiều nơi ở vùng này rất dồi dào nguồn than bùn dùng để làm chất đốt, làm gạch ngói.
Về hệ sinh thái: Dưới những ảnh hưởng của môi trường biển và sông, từ lâu ở vùng đồng bằng sông Cửu Long đã hình thành và phát triển các hệ sinh thái tự nhiên rất độc đáo. Đó là hệ sinh thái rừng ngập nước ngọt (Vườn quốc gia Tam Nông, rừng Trà Sư, vùng Đồng Tháp Mười), hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển (Vườn quốc gia U Minh Thượng, Vườn quốc Gia U Minh Hạ), hệ sinh thái nông nghiệp.
Những cánh đồng lúa miền Tây thẳng cánh cò bay
Đặc biệt, hệ sinh thái rừng ngập mặn ở các tỉnh Cà Mau, Kiên Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre… có vai trò cực kỳ quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội, giữ cân bằng môi trường sinh thái toàn khu vực. Hệ sinh thái rừng ngập mặn đã hình thành nên hệ thực vật ngập mặn rất phong phú và đa dạng, nhưng phổ biến ở vùng này như các loài mắm trắng, đước, bần trắng, bần chua, vẹt tách, dà quánh, dà vôi, giá, cóc vàng, dừa nước…
2. Con người miền Tây
Cư dân sống ở vùng đồng bằng sông Cửu Long bao gồm dân tộc Kinh, Hoa, Khmer và Chăm trong đó người Kinh chiếm đại đa số. Còn lại, người Hoa tập trung nhiều ở các tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng; người Chăm sống chủ yếu ở An Giang; người Khmer có mặt đông đúc ở các tỉnh Trà Vinh, Sóc Trăng, An Giang.
Người miền Tây Nam Bộ ảnh hưởng sâu đậm văn hóa sông nước hay còn gọi là tính sông nước. Người miền Tây có thói quen di chuyển bằng xuồng, nhà ở gần kênh rạch. Nguồn thực phẩm họ ăn hằng ngày cũng từ thủy sản, những con vật sống ở dưới nước như cá, tôm, cua, lươn, ốc… Từ nguyên liệu chính này, họ có nhiều cách chế biến để có bữa ăn ngon như luộc, kho, chiên, nướng, hấp, nấu chua, nấu ngọt, làm gỏi, làm chả, làm khô, làm mắm…
Mưu sinh trên sông
Ngôn ngữ đời sống hằng ngày của họ cũng rất phong phú, thường dùng những từ ngữ chỉ các sự vật, khái niệm liên quan đến nước mà trong tiếng Việt toàn dân không có, như rạch, xẻo, láng, xáng, lung, bung, bưng, bàu, đìa (nơi chứa nước); cù lao, cồn, bãi, bưng, biền, trấp (vùng đất có nước bao quanh); rong, nhửng, ương, giựt, ròng (sự vận động của nước); ghe, xuồng, tam bản, vỏ lái, tắc ráng (phương tiện vận chuyển)… Đa số là phương ngữ và chỉ có người sống ở miền Tây, địa phương đó mới hiểu.
Người miền Tây nổi tiếng phóng khoáng, rộng rãi, bụng dạ thật lòng, muốn nói điều gì là nói ra điều ấy ngay chứ không nói vòng vo tam quốc như phong cách của người Bắc. Có được điều này có lẽ cũng do đời sống hằng ngày của họ là sự chung sống hài hòa giữa các dân tộc Kinh, Hoa, Chăm và Khmer. Ở mỗi dân tộc họ có phong tục riêng, tôn giáo khác nhau nhưng những người miền Tây nói chung họ sống rất hòa hợp, tôn trọng tín ngưỡng lẫn nhau.
Người miền Tây hồn hậu, chất phác
Người miền Tây có những tính cách trái ngược nhau với biên độ khá rộng: “đã làm thì làm chết thôi, còn chơi thì chơi xả láng, Thương thì thương mút mùa Lệ Thủy, ghét thì ghét mãn kiếp. Khi không ưng thì cạy miệng cũng không nói, lúc đã thuận tình thì mở gan ruột cho xem”. Phong cách của người miền Tây là thế. Điều này nó thể hiện ở nếp suy nghĩ và đời sống hằng ngày ở nơi đây. Đa số họ làm và ăn, ít tằn tiện tích góp như người miền Trung. Người miền Tây sống thực tế, tới đâu hay tới đó, làm đủ ăn, có bao nhiêu xài bao nhiêu. Có lẽ, một phần vì thiên nhiên ở đây ưu đãi, mưa thuận gió hòa, trên bờ hái nhúm rau, cái khế, dưới sông bắt con cá chốt cũng xong bữa cơm nên họ ít lo nghĩ sâu xa hơn dân các miền khác.
Người miền Tây dễ thay đổi cách sống, chỗ ở, nhiều người sẵn sàng chấp nhận từ bỏ quê hương đến những vùng đất mới để hy vọng được đổi đời. Văn hoá Nam Bộ đánh giá cao những con người bản lĩnh, dám chấp nhận di chuyển. Có lẽ điều này là sự thừa hưởng tính cách của ông cha ngày trước, đến vùng đất này thời khai hoang, lập đất. Người miền Tây có tính trọng nghĩa tình, xởi lởi, chữ “nghĩa” đối với họ đôi khi còn quan trọng hơn cả chữ “tình”, “hết tình còn nghĩa”, đó là quan điểm sống của họ. Người miền Tây coi nhẹ tiền tài, của cải vật chất, họ thích cuộc sống hưởng an nhàn bên sông nước, bờ lau, ít nghĩ đến việc ngày mai.
Cô gái miêng Tây
Người miền Tây nổi tiếng hiếu khách, hào hiệp, sẵn sàng cho người khách lữ hành lỡ bước tá túc ở nhà, họ đãi cơm rượu như người bà con xa mới về. Tính cách này cuả người miền Tây có lẽ do ảnh hưởng tự sự ưu đãi của thiên nhiên, đất rộng, người thưa, hoa trái quanh năm xum xuê tươi tốt. Người miền Tây có lối sống giản dị, mộc mạc, không cầu kỳ lễ nghĩa như văn hóa người Bắc. Họ trọng nội dung hơn hình thức; họ thích hài hước, nhẹ nhàng, thích nói xạo, nói dóc cho đời vui vẻ.
3. Du lịch về miền Tây
Miền Tây nổi tiếng với nhiều địa điểm du lịch hấp dẫn, thu hút hàng triệu lượt khách ghé thăm hàng năm. Du khách đến với miền Tây không chỉ có người trong nước mà còn có lực lượng đông đảo du khách Việt kiều và du khách ngoại quốc. Du khách đến tham quan, du lịch miền Tây sẽ thỏa sức ngắm những danh lam thắng cảnh, những vườn cây trái sum suê, hay các rừng ngập mặn (đước, tràm), các vườn chim hoang dã. Đến miền Tây, ngoài cảnh vật, du khách còn khám phá thêm văn hóa sông nước miệt vườn ở miền Tây qua cách thực hội họp ở các phiên chợ (chợ nổi), qua cách di chuyển ở vùng nhiều nước (đi lại chủ yếu là xuồng ghe) hay qua những món ăn ngon đặc sản gắn liền với đời sống vùng sông nước.
Lễ hội đua bò Bảy núi ở An Giang
- An Giang: An Giang được biết đến với các địa điểm du lịch rất nổi tiếng, như là núi Cấm, núi Sam, miếu bà Chúa Xứ, rừng tràm Trà Sư… Du lịch An Giang còn thu hút đông đảo du khách đến tham quan vào các dịp diễn ra lễ hội như lễ hội vía bà chúa xứ, lễ hội đua bò vùng Bảy Núi, lễ hội Chol Chnam Thmay…
- Bạc Liêu: Nói đến Bạc Liêu nhiều người sẽ nghĩ ngay đến giai thoại về công tử nổi tiếng phong lưu khắp Lục tỉnh Nam Kỳ khi xưa. Ngày nay, nhà công tử Bạc Liêu là một trong những điểm đến du lịch nổi tiếng ở Bạc Liêu. Ngoài ra còn có một số nơi nổi tiếng khác như là vườn nhãn cổ trên trăm tuổi, vườn chim Bạc Liêu, đền thờ Bác Hồ…
- Bến Tre: Bến Tre nơi được mệnh danh là xứ dừa, vì nơi đây trồng dừa nhiều nhất Việt Nam. Ngoài ra, Bến Tre còn có nhiều vườn cây ăn trái xum xuê, là nơi cung ứng nguồn trái cây cho các tỉnh đồng bằng Nam Bộ, nhất là ở miệt Chợ Lách, Châu Thành. Đi du lịch Bến Tre du khách có thể đi theo Tour du lịch miền tây 1 ngày, Tour vào vườn cây trái Cái Mơn, tham quan cồn Phụng, cồn Ốc, cồn Tiên, sân chim Vàm Hồ…
- Cà Mau: Vì nơi này còn tồn tại vùng rừng nước ngập mặn, rừng ngập nước, với bạt ngàn thảm rừng ngập măn xanh thẳm vươn xa ra phía biển nên rất có tiềm năng về du lịch sinh thái. Đến Cà Mau du khách sẽ tận hưởng được khung cảnh thiên nhiên hoang hã, nguyên sinh như trong phim, ảnh. Đặc biệt, vùng đất Mũi Cà Mau là nơi tạo ấn tượng với du khách ở cột mốc ghi dấu điểm cuối của Tổ quốc. Du khách có thể tham quan rừng U Minh, các vườn chim Cà Mau, mũi Cà Mau, đảo Hòn Khoai… khi đến Cà Mau.
- Cần Thơ: Về Cần Thơ du khách thường đi chợ nổi Cái Răng trước tiên. Ngoài ra ở đây còn có nhiều vườn cây ăn trái cho du khách tham quan. Cần Thơ được xem là Tây Đô của thời trước, đây là trung tâm văn hóa, kinh tế lớn nhất ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Du khách đi du lịch Cần Thơ có thể tham quan vườn cò Bằng Lăng, chợ nổi Cái Răng, chợ nổi Phong Điền, nhà cổ Bình Thủy, miệt vườn Cần Thơ…
- Đồng Tháp: Vùng Đồng Tháp Mười đẹp nhất là mùa nước nổi. Du khách về đúng mùa này sẽ cảm nhận hết từng con nước lên, nước xuống ở miền Tây, hiểu về văn hóa miền sông nước qua khung cảnh thiên nhiên, qua món ăn, qua đời sống thường ngày của người dân Đồng Tháp. Du khách sẽ thấy được những cánh đồng lúa phì nhiêu, những cánh đồng sen thơm mát, được đi xuồng ba lá, được dạo chơi ngắm cảnh vùng “lóng lánh cá tôm”. Các địa điểm tham quan ở đây gồm Lăng cụ phó Bảng Nguyễn Sinh Sắc, khu di tích Gò Tháp, vườn sếu quý hiếm ở Tam Nông, vườn quốc gia Tràm Chim, làng hoa kiểng Sa Đéc…
- Hậu Giang: Hậu Giang được tách ra từ Cần Thơ cũ, vì thế đây cũng được xem là trung tâm giao thương của các tỉnh miền Tây. Đi du lịch về miền đất Hậu Giang du khách có thể tham quan chợ nổi Phụng hiệp (chợ nổi Ngã Bảy), di tích Long Mỹ, khu căn cứ tỉnh ủy…
- Kiên Giang: Trong các tỉnh miền Tây có lẽ thiên nhiên đã ưu đãi cho Kiên Giang nhiều thắng cảnh nhất. Các cảnh đẹp ở Kiên Giang hội tụ ở vùng đất Hà Tiên, đặc biệt là ở khu đảo Ngọc, du lịch Phú Quốc phát triển nhất nơi đây. Hà Tiên được đánh giá là nơi có nhiều cảnh đẹp với nhiều núi non hang động, chùa chiền, lăng mộ và nhiều hòn đảo gần xa.
- Long An: Long An có nhiều di tích tiền sử và gần 100 di chỉ văn hóa Óc Eo được phát hiện, các di tích nổi tiếng như là Bình Tả, nhà Trăm Cột, chùa Tôn Thạnh. Du khách tham quan Long An có thể ghé khu du lịch sinh thái Đồng Tháp Mười để thưởng thức các món ngon đặc sản miền Tây.
- Sóc Trăng: Sóc Trăng có rất nhiều ngôi chùa nổi tiếng, có lịch sử lâu đời như chùa Dơi, chùa Đất Sét, chùa Chén Kiểu… Đến du lịch Sóc Trăng ngoài tham quan các danh lam, du khách có thể đến khu du lịch Bình An, thăm chợ nổi Ngã Năm hay đi một chuyến đến các cù lao có những vườn cây trái oằn cành.
- Tiền Giang: Du khách đi du lịch về Tiền Giang sẽ có cơ hội chèo xuồng ba lá ngắm cảnh sông Tiền và ngắm nhà dân 2 bên bờ. Địa hình Tiền Giang chia thành ba vùng rõ rệt vùng cây trái ven sông Tiền, vùng Đồng Tháp Mười và vùng ven biển Gò Công. Du khách đến Tiền Giang có thể đến tham quan các địa điểm nổi tiếng như như Cồn Thới Sơn, miệt vườn Cái Bè, chợ nổi Cái Bè, chùa Vĩnh tràng, trại rắn Đồng Tâm…
- Trà Vinh: Trà Vinh có rất nhiều ngôi chùa đẹp và cổ kính của cộng đồng người Khmer, người Việt, người Hoa. Có khoảng 140 ngôi chùa của cộng đồng người Khmer, 50 ngôi chùa của người Kinh và 5 ngôi chùa của cộng đồng người Hoa, trong đó các chùa nổi tiếng là chùa Âng, chùa Cò, chùa Hang… Du lịch hành hương về Trà Vinh du khách có thể tham quan các ngôi chùa này hoặc đến những điểm du lịch khác ở Trà Vinh như Ao Bà Om, bãi biển Ba Động…
- Vĩnh Long: Du lịch đến Vĩnh Long, du khách sẽ có dịp lênh đênh cùng sông nước miền Tây, đi giữa màu xanh thiên nhiên với những vườn cây trái xanh mướt, trĩu quả. Các địa điểm du lịch nổi tiếng ở đây như khu du lịch sinh thái – trang trại Vinh Sang, cù lao An Bình, Văn Thánh miếu, chùa Tiên Châu…
4. Món ngon, đặc sản, ẩm thực miền Tây.
Du lịch miền Tây ngày Tết ngoài thăm quan, ngắm cảnh không thể không khám phá những nét văn hóa ẩm thực độc đáo và bản sắc.
– Trái cây miền Tây
Miền Tây được xem là vựa trái cây của khu vực miền Nam. Nơi đây đã sản sinh ra rất nhiều loại trái cây đặc sản, thơm ngon nổi tiếng như cam sành, bưởi Năm Roi, bưởi da xanh, sầu riêng Cái Mơn, quýt hồng Lai Vung, chôm chôm, măng cụt, nhãn, xoài cát Hòa Lộc, vú sữa Lờ Rèn, dừa sáp Cầu Kè, mít ruột đỏ, mít tố nữ… Đến du lịch miền Tây mùa nào du khách cũng có thể thưởng thức những hương vị trái cây thơm ngon ở chính tại vùng đất này trồng nên. Một số loại trái cây đặc sản đạt tiêu chuẩn VietGap, Global Gap được xuất khẩu sang các thị trường nước ngoài. Nguồn còn lại cung cấp cho cả nước nhất là vào các dịp lễ, Tết Nguyên đán…
– Món ngon miền Tây
Văn hoá ẩm thực vùng đồng bằng sông Cửu Long mang nhiều nét của một miền quê sông nước. Do đặc điểm địa hình, thực phẩm chính vẫn là lúa gạo, cá tôm và rau quả nên văn hoá ẩm thực vùng đồng bằng sông Cửu Long dù đa dạng nhưng vẫn là được chế biến từ nguồn thực phẩm này. Mặc dù quan niệm là ăn để sống, nhưng người dân miền Tây rất chú trọng đến chất lượng món ăn nên họ hay chế biến sáng tạo để thay đổi khẩu vị. Ví dụ như từ con cá lóc, người ta có thể chế biến thành các món: cá lóc kho tộ, canh chua cá lóc, cháo cá lóc, cá lóc nướng trui, cá lóc hấp, khô cá lóc, mắm cá lóc… Hoặc cũng là canh chua, nhưng người ta có thể thay đổi khẩu vị bằng cách nấu với bông điên điển hay bông so đũa, hoặc thay cá lóc bằng cá linh…
Bên cạnh đó, do miền Tây có nhiều thành phần cư dân sinh sống (dân tộc Kinh, Hoa, Khmer, Chăm) cho nên văn hóa ẩm thực cũng có sự pha trộn, giao thoa tạo nên nhiều món ăn ngon, lạ. Tuy vậy, ở mỗi dân tộc, mỗi vùng miền đều có những món ăn ngon đặc sản riêng, chế biến theo phong cách riêng, nêm nếp gia vị cũng khác. Tóm lại, du khách đến du lịch miền Tây có thể khám phá được nhiều điều đặc sắc từ các món ăn ngon, dân dã ở đây như canh chua, cá kho tộ, lẩu mắm, bún nước lèo, bún mắm, canh xiêm lo, heo quay, vịt tiềm, vịt khìa, canh thuốc bắc, hột vịt muối…
Về miền Tây ăn chuột đồng nướng
Chúc Quý khách có kỳ nghỉ vui vẻ, nhiều khám phá bất ngờ thú vị về miền Tây!
